بیماری قارچ ناقص

زيست شناسي

زمستان را به صورت ميسيليوم  يا کنيدي در بقايايي آلوده ويا در پوست بذر سپري ميکند

اسپور ها در درجه حرارت 25-28 درجه سانتيگرات ورطوبت 93درصد تشکيل مي شود

اگر رطوبت نسبي کمتر از 88درصد باشدقارچ قادر به توليد اسپور نخواهد بود

بيماري درسايه درختان به علت کمي تابش و فراهم بودن رطوبت کافي از شدت بيشتري برخوردار است

تراکم بوته ها در واحد سطح وزياده روي در مصرف کودهاي ازته سبب تشديد بيماري مي شود

 
کنترل

کاشت ارقام مقاوم يا ارقامي که موقع خوشه دهي آنها مصادف با بارندگي فصلي نباشد

تنظيم زمان کاشت به طوري که بوته ها زودتر از بارندگي اواخر  تابستان به خوشه بروند

جمع آوري گياه آلوده  يا زير خاک کردن آنها با شخم عميق

ضد عفوني بذر  به نسبت 2تا 5هزار با استفاده از قارچکش بنوميل.تيرام(آرزن75) توپسين تيرام وويتاواکس تيرام توصيه ميشود

 

جنس ورتيسيليوم verticilium:

کنيدي ها يک سلول گرد  يا بيضوي شفاف مي باشد که در نوک سلول ها ي اسپورزا يا فياليدphialides منتهي ميگردد

بيماري ورتيسيليومي پنبه:verticilium  albo-atrum

زمستان گذراني به صورت ميسيليوم تيره رنگ  يا ميکرواسکلروتيوم در خاک مي باشد

اشاعه بيماري در زمين هاي سنگين و قليايي که در صد ازت آنها بالا مي باشد بيشتر است

جنس بوتري تيسBotrytis

در اين جنس کنيدي فور ها منشعب شفاف دز انتها کمي متورم و داراي برجستگي هاي به نام استريگما  هستند

B.fabaeعامل بيماري لکه شکلاتي  در باقلا  مي باشد

B.cinerea موجب بيماري پوسيدگي ساقه .برگ.ميوه . پياز و غده بسياري از گياهان مي گردد

B. alliiعامل پوسيدگي خاکستري پياز

علاوه بر B.alliiگونه هاي مختلف قارچ Rhizoctonia  sspنيز مي تواند موجب لهيدگي  پياز شود

جنس پني سيليوم Penicilium

کنيدي فور ها منشعب و شفاف  ودر انتها به فياليد ختم ميشود

در زير ميکروسکوپ کنيدي و کنيدي فور به شکل جارو ديده ميشود

از P. notatum آنتي بيوتيک تهيه مي شود

 
بعضي ها توليد اتيلن کرده و موجب تغيير رنگ ورسيدگي سريع ميوه ها در انبار ها و جعبه هاي بسته بندي شده ميشوند

با گسترش بيماري حالت لهيدگي قهوهاي رنگ قسمت اعظو ميوه را فرا مي گيرد

در ميوه سيب و گلابي آلودگي همراه بوي نامطبوع ظاهر شده و تشکيل کپک در اين ميوه ها کمتر از مرکبات مي باشد

  زيست شناسي (پني سيليوم)

مقاومت اين اسپورها در مقابل شرايط نامساعد نسبتا بالا است

فعاليت اين قارچ در درجه حرارت پايين(صفر درجه) و رطوبت کم  متوقف نمي شود

کنترل

برداشت ميوه ها بايد در موقع خشک وخنک صورت گيرد

ميوه در انبار هاي با تهويه مناسب ذخيره شود

پيچيدن ميوه در کاغذ هاي اغشته به قارچ کش يا غوطه ور نمودن در محلول بوراکس.بنوميل.کاپتان و...

 

جنس آسپر ژيلوسAspergillus

کنيدي فور ها غير منشعب ودر انتها متورم ميباشد وبه تعدادي سلول اسپور زا ختم ميشود

A.nigraدوده مانند بوده وA.flavus کپک زرد رنگ دارد

 بعضي از گونه ها علاوه برخسارت مستقيم  مانند قارچ پنيسيليوم توليدزهرهايي

mycotoxinميکنند  که براي انسان و دام سراطان زا مي باشد

مثلا Aflatoxinکه توسط A.flavus توليد ميشود موجب ضعف  توقف رشد  تهوع عقيم شدن سراطان کبد و حتي مرگ در انسان مي شود

آلودگي در محل زخم هايي که رويه ميوه  ايجاد شده  راحت تر انجام مي شود

 همانند پني سيليوم  در خاک .بذر  بقاياي گياهي . کيسه و صندوق هاي حمل ميوه  وانبار ها  به صورت ميسيليوم  يا کنيدي بقائ خود را حفظ مي کند

اين قارچ در انبار هاي پسته ايران باعث تلخ شدن پسته مي شوند

کنترل

تهويه مناسب در انبارها جهت کاهش رطوبت  و دما خشک کردن محصول و جلو گيري از شکستن دانه ها و زخمي شدن ميوه ها


شبه خانواده دماتياسهDematiaceae

در اين شبه خانواده کنيدي .کنيدي فور وهيف به رنگ تيره ميباشد

تعدادي از اعضاي اين خانواده  مولد بيماري در گياهان زراعي و باغي هستند

جنس آلتر نارياAlternari

در اين جنس کنيدي چند سلولي ودر انتها باريک و کشيده  بوده  و داراي ديواره عرضي و طولي  ميباشند

کنيدي ها بسته به گونه ها مختلف  اين قارچ به طور انفرادي يا زنجيري پشت سر هم قرار دارند

کنيدي فور ها در محيط کشت مصنوعي  يا روي بافت آلوده به رنگ سياه زيتوني هستند ولي زير ميکروسکوپ به رنگ قهوه اي   ديده ميشوند

A.solani به اندام زنده گياه مثل گوجه فرنگي وسيب زميني  حمله ميکند

 

بيماري لکه موجي گوجه فرنگي و سيب زميني:

قارچ آلتر ناريا به برگ ساقه ميوه گوجه فرنگي .غده سيب زميني  وبذر حمله ميکند

آلودگي در بذر گوجه فرنگي  ممکن است باعث مرگ گياهچه گردد

علائم روي برگ به شکل قهوه اي با دواير متحدالمرکزي به شکل موج  و در حاشيه ها کلروتيک  مي باشد

علائم روي سيب زميني کمتر و غالبا روي برگ ها ي مسن ترديده مي شود

 در گوجه فرنگي علائم  لکه قهوه اي مايل به سياه در محل اتصال ميوه به دم  ديده مي شود

کنترل

کاشت بذر سالم يا ضد عفوني شده

رعايت تناوب 2-3 ساله و جمع آوري بقاياي آلوده

سمپاشي اندام هوايي  با استفاده از قارچ کش هاي  مانکوزب.زينب .مانب  توپسين   و بنوميل به نسبت 2در هزار

جنس هلمنتو سپوريم:Helminthosporium

H. oryzae؛ بيماري لكه قهوه‌اي برنج H gramineum لكه قهره‌اي گندم

فرم جنسي H. oryzaeمربوط به ردة آسكوميست‌ها مي‌باشد با نام cochiobolus miyobeanus


شبه خانواده توبركولارياسه Tuberculoriaceae

اين خانواده توليد اندامي به نام اسپوردوخيوم (spordochium) مي‌كند.

بيماري پژمردگي آوندي ناشي از فوزاريوم:

پژمردگي ناشي از فوزاريوم در مناطق گرمسير و خاكهاي سبك بيشتر متداول است.

علائم ناشي از بيماري به F. Oxysporum در گياهان مختلف بسته به ميزبان متفاوت است.

غالباً علائم بيماري به صورت زردي و تقليل رشد گياه ظاهر مي شوند و ممكن است موضعي يا تمام اندام گياه باشد. اگر برشي از ريشه يا ساقه تهيه شود بسته شدن آوندهاي چوبي به صورت حلقه قهوهاي مشاهده مي شود.

عامل بيماري هر گياه مختص همان گياه مي‌باشد و ساير گياهان را مبتلا نمي‌سازد «در فرمها اختصاصي عمل مي‌كنند»

عامل بيماري پژمردگي آوندي، در طالبي و خربزه           F. O. Fsp. Melonis

عامل بيماري پژمردگي آوندي، در گوجه فرنگي                      F. O. Fsp. Lycopersici

عامل بيماري پژمردگي آوندي، در پنبه                          F. O. Fsp. rasinfectum

عامل بيماري پژمردگي آوندي، در يونجه                 F. O. Fsp. minvenum            

عامل بيماري پژمردگي آوندي، در هندوانه                      F. O. niveum

عامل بيماري پژمردگي آوندي، در كلم                        F. O. conglutinans   

زيست شناسي فوزاريوم:

زمستان گذراني به صورت انواع اسپور در خاك سپري مي شود.

در مسافت كوتاه غالباً بوسيله ادوات كشارزي و آب و درمسافت طولاني به وسيله نشاءها و خاك آلوده همراه آوندها از طريق بين سلولي داخل پوست پيشروي مي‌نمايند و وارد آوند چوبي مي شود. گسترش ميسيليوم در آوندهاي چوبي و توليد ميكروكنيدي تا حدي  در پژمردگي بوته‌ها موثر است و سه ماده سمي ديگر به نام هاي اسيد فوزاريك، اسيد هيدرو فوزاريك و ميكوماراسمين نيز دخيل هستند. در گياهان الوده معمولاً تايلوز ايجاد مي‌شود.

كنترل:

  شناسايي و استفاده از ارقام مقاوم

ضد عفوني ‌خاك با سموم تدخيني مثل بروميد، واپام و غيره موثر ولي مقرون به صرفه نسيت

 رعايت تناوب چند ساله با استفاده از غلات در تناوب موجب كاهش جمعيت قارچ در خاك شده ولي  آن را ريشه‌كن نمي‌كند.

مبارزه با نماتد مولد غده در خاك سيب كاهش خسارت ناشي از حمله اين قار به بعضي از گياهان مثل پنبه مي‌شود.
 

شبه راسته اسفروپسيدل(Sphoerospidales).شبه خانواده اسفروپسيداسه

قارچ اين خانواده توليد پيكيندهاي گرد به رنگ تيره مي كنند و پيكيندي ها داراي منفذ در بالا هستند پيكنيدها ممكن است داراي گردن يا فاقد آن بوده.

جنس phoma: به رنگ تيره و به شكل كروي يا بيضوي مي‌باشد. پيكنيديوسپورهاي اين جنس يك حجره‌اي متفاوت و غالباً به شكل بيضوي.

 phoma betae: در روي برگ چغندر لكه‌هاي قهوه اي (لكه موجي) ايجاد مي كند. براي مبارزه :ضد عفوني بذر، رعايت تناوب زراعي و جمع‌آوري بقاياي آلودگي گياهي توصيه مي‌شود.

 جنس اسكوچيتا:Ascochyta پيكنيد به شكل كروي يا بيضوي، ابتدا تك سلولي است و سپس غالباً دو سلولي ميگردند، پيكينوسپورهاي 3-4 تايي  نيز ممكن است توليد شود. پيكنيد غالباً در زير اپيدرم برگ و گاهي شاخه و ميوه تشكيل مي‌شود. يكي از گونه هاي اين قارچ ميكوسفرلا(mycospgarella) از رده آسكوميست است كه غالباً در مواقع نادر در پريتيسيوم شلغمي تشكيل مي‌شوند.

A. rabiei: عامل بيماري برق ‌زدگي نخود (به خصوص نخود ايرانيcicerarietinum) و نخودفرنگي مي‌باشد تمام قسمت هاي هوايي گياه اعم از ساقه،‌برگ، غلاف و حتي بذر ممكن است آلوده شوند و فقط ريشه از حمله مصون بماند پيدايش لكه معمولاً در روي ساقه از محل انشعاب شاخه يا دمبرگ‌ها است.

زيست شناسي:

فرم جنسي اين قارچ (mycosphaerella rabisei) مي‌باشد.

فصول پائير و زمستان را به صورت پيكيندي‌هاي حاوي اسپورو ميسيليوم در روي بقاياي گياهان آلوده و بذر سپري مي‌كند

 دوام قارچ روي بقاياي آلوده گياهي بيش از دو سال  در قسمت سطحي و عمقي بذر 4 تا 7 سال

 در فصل مساعد پيكينديوسپورها به صورت توده‌اي از دهانه پيكيند خارج و با كمك ترشحات باران منتقل مي‌شوند

 انتقال بيماري در شرايط نادر توسط اسكوسپورها صورت مي‌گيرد
 

كنترل ( لكه برقي نخود): روش كاملاً مشخصي وجود ندارد

 استفاده از ارقام مقاوم يا متحمل بهترين روش پيگيري با اين بيماري است«ارقام نخود سياه زران زنجان، نخود شماره 154 كرج و همچنين رقم 126.C خارجي نسبتاً مقاومتر هستند.»

  استفاده از بذر سالم يا ضدعفوني موثر با استفاده از سموم نيابندازول ـ بنوميل يا توپسين به نسبت 3 در هزار

 سمپاشي مزرعه با استفاده از سموم بنوميل،‌توپسين‌ام،‌كارينداريم( يا ويستين) و زينب به نسبت 2 در هزار

جنس سيپتوريا ‍septoria

پيکنيديسپور ها چند سلولي شفاف به شکل رشته اي راست يا خميده

Septoia apii :عامل لکه برگي ياسپتوريوز کرفس (روي جعفري در گيلان خسارت  قابل توجهي دارد)

بيماري سپتوريوز گندم:

عامل بيماري دو گونه قارچ به نام هايseptoria triticiدر فرم جنسيMycosphaerella gramini

و septoria nodrom در فرم جنسي Leptosphaeria nodorum

 با کشت واريته هاي مکزيکي شدت بيماري در ايران افزايش يافت

پيکنيسپور هاي S.triticiبه شکل استوانه ايمستقيميا کمي  خميده بوده داراي 3-7ديواره عرضي

علائم بيماري :

ابتدا روي برگ هاي پاييني که در مجاورت خاک وجود دارندبه شکل نقطه زرد کوچک ظاهر مي شوند

لکه ها بزرکتر و نکروتيک مي شوند و به رنگ قرمز مايل به قهوه اي مي شوند

نقطه هاي سياه رنگي که در روي برگ ظاهر مي شوند پيکنيديوم ها قارچ هستند

کنترل:

کشت بذر سالم يا ضد عفوني شده

کشت ارقام مقاوم  يا متحمل

رعايت تناوب دو ساله همراه از بين بردن بقاياي گياهي و مدفون نمودن آنها با شخم عميق

استفاده از قارچ کش سيستميک propiconazol


شبه راسته ملانکونيالmelanconiales

شبه خانواده مالانکونياسهmelanconiaceae

جنس هاي  Marsonia,pestalotia,Collectotrichumعامل بيماري آنتراکنوز در گياهان هستند

بيماري آنتراکنوزمرکبات:

در جنوب ايران بيشتر شيوع دارد  و ضعف درختان به شدت بيماري کمک مي کند

گفته مي شود عامل بيماري يک پارازيت ثانويه مي باشد که به درختان ضعيف حمله ميکند

عامل بيماري Collectotrichum gloesporiodeaبا اسپورتک سلولي و شفاف وبه شکل بيضوي پهن يا کشيده مي باشد

علاوئم بيماري:

زرد شدن برگ هاي انتهايي

ايجاد شيار هاي کوچک که ازبه هم پيوستن آنها در امتداد  طول شاخه شيار بزرگي به وجود مي آيد و مانع حرکت مواد غذايي ميشود

در روي ميوه آلودگي غالبا  لکه هاي کم عمق و سطحي و به قطر 1.5سانتي متر يا بيشتر

کنترل:

تقويت درختان به عنوان بهترين روش

دفع آفات و علف هاي هرز استفاده از کود هاي مناسب.آبياري کافي.هرس شاخه هاي خشک

محلول پاشي در اوايل زمستان با استفاده از يک کيلو سولفات مس.يک کيلو سولفات روي .دو کيلو آهک در 100ليتر آب


شبه راسته اگنوميستال (گروه قارچ هاي عقيم يا سترون)

توليداسپور جنسي وغير جنسي در اين قارچ ها ديده نمي شود

پايداري خود رادر شرايط نامساعداز طريق اسکلروت يا سختينه  حفظ مي کنند که از به هم بافته شدن  هيف ها حاصل مي شود

جنس Rhizoctonia :که فرم جنسي آن متعلق به رده بازيديو ميست ها مي باشد

روي برنج. سيب زميني .پنبه. لوبيا.نخود .ماش .عدس .لوبيا چشم بلبلي .چغندر .يونجه. کنف . سوژ.گلرنگ .بادمجان.گوجه فرنگي.کاهو. توتون. تنباکو

باقلا وبسياري از گياهان هرز  ديده شده است

 

بيماري سوختگي غلاف برنج(sheat blight):

در ابتدا عامل بيماري Sclerotium irregularمعرفي شد ولي بعد ها Rhizoctonia  solani عامل بيماري شناخته شد

در سال 1357با کشت برنج حساس رقم 2 آمل در ايران شيوع پيدا کرد

علائم:

آلودگي در مزرعه ابتدا در قسمت پايين غلاف که در تماس باسطح آب است ظاهر مي گردد

وقتي شرايط جوي براي رشد قارچ مساعد باشد آلودگي به برگ هم سرايت مي کند و ممکن است تمام برگ گياه خشک شود

گسترش در مزرعه مستقيما از طريق  ميسيليوم يا اسکلروت هاي قارچ انجام مي شود

فرم جنسي قارچ Corticium sasakiiاز رده بازيديوميست مي باشد

کلني قارچ در محيط کشت مصنوعي  صورتي مايل به قرمز  و کلني قارچ کورتيسوم ساساکي به رنگ سفيد مايل به قهو هاي  ميباشد

 زيست شناسي :

در شرايط مساعد جوي ممکن است در مدت 24ساعت بتواند در سطح غلاف تا چند سانتيمتر گسترش يابد

آلودگي در حرارت 28-32درجه سانتي گرات و رطوبت 96درصد ظرف 18 ساعت ظاهر مي شود

دوره کمون 7-10 روز

کترل :

کاشت ارقام مقاوم

جمع آوري بقاياي آلوده و دفع علفهاي هرز خانواده گندميان مانندEchornia carassipes

اجتناب از مصرف بيش از حد کود ازته

کاشت برنج در زمان مناسب

رعايت فاصله کاشت(کمتر از 20گياه در فوت مربع)

سمومي که در ژاپن استفاده مي شود:سموم آرسنيکي آلي به نام هاي متان آرسونات .آهن.متان آرسونات کلسيم.سولفور متيل ارسنيک  ده روز قبل از به خوشه رفتن  بوته ها

استفاده از آنتي بيوتيک هايي مانند امايسين

در ايران استفاده از قارچکش بنوميل (بنيليت)به نسبت يک کيلو در هکتار ويا

 واليدا مايسين به نسبت دو ليتر در هکتار