گیاه دارویی آویشن شیرازی

اندام مورد استفاده ی گیاه:

سرشاخه های گل دار گیاه

مصارف سنتی:

به عنوان ضد اسپاسم و برای مقابله با صرع استفاده می شده است.

ترکیبات موثره ی گیاه:

حاوی ترکیبات فنلی به نام کارواکرول، تیمول و پاراسیمول می باشد.

اثرات فارماکولوژیک و موارد مصرف:

خواص آنتی سپتیک، ضد سرفه و خلط آور دارد و به همین دلیل فرآورده ی تجاری آن با نام تیمیان به عنوان خلط آور به کار می رود.

همچنین گیاه دارای خواص ضد اسپاسم می باشد که به علت حضور فلاونوئیدهای گیاه می باشد.

گیاه دارویی آویشن شیرازی

Zataria multiflora Bioss

فارسی : آفشن، آبشن شیراز، آویشم، آویشن شیرازی، آویشن برگ پهن، ازکند
عربی : البعس - صعتررسمی

انگلیسی : Garden thyme - Common thyme


مشخصات گیاهی  آویشن 

گیاهی بوته‌ای و دارای ساقه‌های متعدد، نازک، سخت و بسیار منشعب بوده، به ارتفاع 40 تا 80 سانتیمتر، گردینه‌ پوش، سبز متمایل به سفید و معطر است. برگ آن کوتاه دارای دمبرگ کوتاه، مدور یا بیضی شکل با طول و عرض 7-5 میلیمتر، در قاعده مقطع تا تقریباً قلبی شکل و در انتها مدور و نوکچه‌دار است. گلهای آن سفید و کوچک گویچه‌ای، بسیار متراکم و واقع در گل آذین‌های باریک تسبیح مانند، ساده و براکته‌های پهن دراز است. کاسۀ گل غشائی کوتاه به طول 2 میلیمتر،5 پهلو و در زاویه‌ها مژکدار، دارای دندانه‌های مثلثی کوتاه می‌باشد. پرچم‌ها 4 عدد و دو به دو مساوی است. جام گل سفید و اندکی طویل تر از کاسۀ گل می‌باشد

اندام دارویی  آویشن

برگها و گلهای گیاه اندام داروئی آن را تشکیل می‌دهد

دامنه انتشار
انتشار عمومی این گیاه در ایران، افغانستان و پاکستان است
در ایران: اصفهان ـ لرستان (شهبازان) ـ خوزستان (شمال شرقی دزفول) ـ فارس (فیروزآباد، کوه سیوند، کوه موز موج نزدیک بوشهر و لار) ـ کرمان ـ بلوچستان ـ خراسان و یزد گزارش شده است

مواد متشکله آویشن
سرشاخه‌های هوائی آویشن شیرازی حداقل 6/0 درصد اسانس، اسیدهای چرب، الئانولیک اسید، بتاسیتوسترول و
بتولین دارد. اسانس گیاه حاوی 69 درصد فنل و غالباً کارواکرول Carvacrol بوده و جزء اصلی ترکیبات غیرفنلی آ
پاراسیمن P-cymene

می‌باشد. ترکیبات عمدۀ موجود در اسانس گیاه ایرانی، کارواکرول و تیمول Thymol و پس از این‌دو لینالول Linalool و پاراسیمن می‌باشد که به ترتیب 29/61، 18/25، 96/1، 90/1 درصد از اسانس حاصل از نمونۀ خشک گیاه را تشکیل می‌دهد. کارواکرول جزء اصلی اسانس آویشن و مرزنجوش است که اثرات ضد باکتریائی و ضد قارچی آن روی میکروارگانیزم‌های مختلف به اثبات رسیده است

. Ultee etal

اثرات ضد میکروبی کارواکرول را روی B.cereus نشان داده است. ترکیبات هیدروفوبیکی نظیر کارواکرول بر روی غشاهای زیستی میکروارگانیزم‌ها تأثیر می‌گذارند

خواص درمانی آویشن

از آویشن شیرازی به عنوان ضد نفخ استفاده می‌شود و همچنین به صورت بخور در رفع علائم سرماخوردگی مصرف دارد و یک ضدعفونی‌کنندۀ عالی ریوی است و برای تمامی عفونت‌های تنفسی مفید بوده و در مقابله با عفونت‌های دهان و گلو بسیار مؤثر می‌باشد. از برگهای این گیاه بعنوان چاشنی نیز استفاده می‌شود و همانند بسیاری از روغن‌های فرار تهیه شده از گیاهان مورد استفاده در آشپزی، قادر است فاسد شدن گوشت را به تعویق بیندازد و بویژه در آب و هوای گرم قبل از منجمد کردن غذاها بویژه گوشت، می‌توان آویشن را به ظروف محتوی غذای پخته شده افزود تا از فاسد شدن آنها جلوگیری کند.

اسانس آویشن تکثیر باکتریها را کنترل و محیط کشت را به مدت 3 روز از آلودگی حفظ می‌کند در طب گذشته از آویشن بعنوان تسکین‌دهندۀ درد مفاصل، ضد نفخ و در رفع سرماخوردگی‌ها استفاده می‌شده است. آویشن ضدعفونی‌کنندۀ روده‌هاست و در رفع عفونت‌های دستگاه گوارش ارزشمند بوده و قادر به دفع کرم‌های روده‌ای و انواع کرم‌های گرد، نخی و پهن می‌باشد

آثار فارماکولوژیکی آویشن

اثرات ضد دردی این گیاه بر روی موش سوری بررسی و مشخص شده است که بر روی دردهای مزمن مؤثر می‌باشد. آویشن دارای اثرات ضد اسپاسم بر روی عضلات صاف می‌باشد که از این خاصیت اسانس در درمان IBS (سندرم رودۀ تحریک‌پذیر) استفاده شده است. همچنین این گیاه دارای اثرات ضد سرفه می‌باشد. سرفه بازدم انفجاری است که اگر بیش از حد وجود داشته باشد آزاردهنده است که از این خاصیت در درمان سرفه (توسیوین) استفاده شده است. تیمول و کارواکرول که جزء اصلی اسانس را تشکیل می‌دهند دارای اثرات ضد میکروبی خوبی هستند. آویشن یک محرک خوب گوارشی است و برای افراد مبتلا به مشکلات سیستم گوارشی و در دوران نقاهت بیماریها مفید است. آویشن ضدعفونی‌کنندۀ دستگاه ادراری است و در تمامی عفونت‌های کلیه، مثانه یا دستگاه ادراری مفید بوده و از آنجائی که یک مدر محسوب می‌شود اثر آویشن را دوچندان می‌کند